BAZILARI DAHA MI ÖZGÜR?

Hüseyin AKSAKAL DÜNYA HALİ

Salgın hızla yayılıyor… Her geçen gün vaka sayılarında artışları duyuran haberler manşetlerde yer buluyor. Öte yandan bir yıla yakın süredir devam eden musibetin bölge, ülke ve dünya gündeminden çıkması için hummalı bir çalışma var.

Sağlık kurumları ve salgın döneminin sebatkâr kahramanları sağlık çalışanları, Karadeniz Ereğli’de her gün onlarca yeni vakaya teşhis koyuyor, rahatsızlığının durumuna göre hastaneye alıyor, evinde izolasyona yolluyor, her biri için uygun tedaviyi belirleyip, bir an önce normal hayatına dönüşü için gerekenleri yapmaya çalışıyor.

Filyasyon görevlileri, her gelen hastanın iki haftalık geçmişinde temas ettiği bireyleri, bunlar arasında yeni vakaları belirlemeye, temaslıların ve izolasyonlu vakaların ev istirahati süresini tam ve doğru olarak geçirip geçirmediğini denetliyor.  Bilim adamları, bir yandan sonuç veren bir tedavi veya kullanılabilir nitelikte bir aşı için tüm dünyadaki diğer meslektaşlarıyla iletişim halinde bir çare arıyor, diğer yandan salgının yayılmasının önüne geçmek için algoritmalar geliştiriyor, buna uygun tedbirlerin ne olduğunu belirlemeye çalışıyor.

Valiler, kaymakamlar, kamu görevlileri, normal zaman işlerini ikinci plana alıp, önceliği salgının yayılmasını engellemek için yapılan çalışmalara, denetimleri, bu alanda kullanılan malzemenin tedarikine, izolasyon kaçaklarının ikameti için mekanlar ayarlamaya çalışıyor, sürekli uyarılar yapıyor. Sayıları gün geçtikçe daha da artan, çeşitli kurumlara bağlı denetim ekipleri,  maske, hijyen, sosyal mesafe denetimleri için sahada faaliyetlerini sürdürüyor.

Polis ve jandarma ekipleri, kıraathaneleri lokalleri, toplu taşıma araçlarını, parkları, AVM’leri; kısaca insanların toplu olarak bulunduğu yerleri denetliyor, cezalar yazıyor. Camilerden, belediye hoparlörlerinden “salgın döneminde birbirimize karşı sorumlu olduğumuz, ancak birlikte başarabileceğimize” yönelik anonslar birbirini izliyor.

***

Koronavirüs salgınıyla mücadeleyi robotlar sürdürmüyor. Hemen hepsi eşleri, çocukları, aileleri, sevdikleri, gelecek hayalleri olan insanlar. Yeri geldiğinde enfekte olmayı göze alarak, kimi zaman da fiilen bedel ödeyerek mücadele ediyor.  Bir kişinin daha hasta olması, iş yüklerini ve karşılaştığı riskleri arttırıyor, bir kişinin daha iyi korunması bu riski ve bedeli düşürüyor.

Salgında birbirimize karşı sorumlu olduğumuz, bir hamaset cümlesi değil.  İyi veya kötü yönde sonuçları olan bir durumu ifade  ediyor.

Yine de içinden geçtiğimiz koronavirüs sürecinde, binbir türlü kahramanlık, trajedinin yanında, mizah, fıkra veya komedi türüne giren, gözün içine iğneyle yazılması gereken örnekler görüyoruz.

George Orwell, en fazla bilinen eserlerinden olan “Hayvanlar Çiftliği” romanında, (Daha doğrusu uzun öykü sayılabilecek bir masal, bir alegoridir) çiftlik sahibini kovan hayvanların yeni bir düzen kurma çabaları sürerken, yöneticilik rolünü üstlenen domuzların kendilerine sağladıkları ayrıcalıkları meşru göstermek için, çiftliğin kapısına asılan tabeladaki Hayvan Hakları beyannamesinde yazan, “Bütün hayvanlar özgürdür” düsturunu şöyle değiştirdiklerini anlatır:

“Bütün hayvanlar özgürdür ama bazıları daha özgürdür!”

***

Niye böyledir? Nasıl olur da bazıları diğerlerinden daha özgür olur?

Muhtemelen Türkiye’nin başka yerlerinde de benzeri manzaralar yaşanıyordur –keşke yaşanmasa- Ereğli de bir istisna değil. Siyasi partilerin, sivil toplum kuruluşlarının vesaire kongreleri yapılır, bir ziyaret trafiği başlar. Bu ziyaretlere yönetim kurulları ile gidilir, gelen misafirler yönetim kurulları tarafından ağırlanır. Genelde parti binaları ve sivil toplum kuruluşlarının ofisleri kapalı spor  salonu büyüklüğünde olmadığından, ev sahibi ve misafirler külliyatlı bir kalabalık oluşturur. Toplantının yapıldığı yerin görevlileri ve işi gereği mecburen orada bulunan basın mensupları da işin içine eklendiğinde ortam iğne atsan düşmez hale gelir.

Alışveriş yapan vatandaşlara, kağıt oynayanlara, halk otobüsü şoförlerine, bir otomobilde kalabalık şekilde yolculuk yapanlara, maske takmayan, sosyal mesafe kuralına uymayan herkese cezalar yazılırken, iş bu noktaya geldiğinde tüm kurallar fren yapar. Sanki kurallar sadece sıradan vatandaşlara mahsusmuş, kanaat önderleri diye özetlenebilecek ve Ereğli söz konusu olduğunda sayıları hiç de küçümsenemeyecek bir miktarda olan kişiler hasta olmazmış gibi, “Bu insanlar diğerlerinden daha özgürmüş” gibi bir manzara ortaya çıkar.

Kuralların vatandaşa mahsus olmadığını, bu kesimin hasta olmayacağına yönelik iyimserliğin yanlışlığını hepimiz biliyoruz. Ülke genelinde tanınmış kişilerin hasta olduğuna dair çok örnek var çünkü. Bildiğimiz bir başka şey ise bu kişilerin başkalarının maruz kaldığı cezai müeyyidelere muhatap olmadığıdır.

Tabii ki herkes gibi kanaat önderlerine de ceza yazılması istenen bir durum değil ama onlar da en az “Ev oturmalarına bile gitmeyin” diye uyarılan ve elinden geldiğince kurallara uymaya çalışan vatandaşlar kadar sorumluluklarının farkında olmalıdır.

Sağlık herkese lazım çünkü…

Hüseyin AKSAKAL DÜNYA HALİ Tarafından Yazılan Son Yazılar