Özyalçıner: ´´Kültürel başkaldırı da gerekiyor´´
Çaycuma Belediyesinin Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı (ZOKEV) Eğitim Sen düzenlediği ´´a´dan yeni e´ye dergiler´´ başlıklı söyleşileri Belediye SEKA lokalinde yapıldı. Yazar Adnan Özyalçıner ve şair C.Hakkı Zariç´in konuşmacı olduğu söyleşilere ilgi büyük oldu. Özyalçıner, 1956 yılında ´a´ dergisini çıkarırken ´´Amacımız hem baskıcı iktidara hem de edebiyatın iktidarına karşı çıktık. Hem iktidarı hem de edebiyatı değiştirmek istiyorduk´´ derken, Zariç ise ´´Orhan Kemal´le ilgili düzenlenen bir gecede, kürsüye çıkan Melih Cevdet, ´Orhan Kemal gibi bir edebiyatçı yaratmış ülkenin geleceğinden ümit kesilmez´ dedi.
Biz de aynısını şimdi söylüyoruz; ´a´, yeni a´, ´Küllük´,
´Evrensel Kültür´ ´Yeni e´ gibi dergileri çıkarmış bir ülkenin geleceğinden
ümit kesilmez´´ dedi. Etkinliğe Çaycuma Belediye Başkanı Bülent Kantarcı,
Eğitim-Sen İl Sekreteri İsmet Akyol, Eğtim-Sen Çaycuma Temsilcisi Gökhan Taner
Günsan, KÖY-KOOP genel merkez yöneticisi Bayram Cura ile edebiyata ilgi duyan
çok sayıda Çaycumalı katıldı.
10´AR LİRA VEREREK
DERGİYİ ÇIKARIYORDUK
Konuşmada ilk sözü alan Yazar Adnan Özyalçıner her baskıcı
döneme bir kültürel başkaldırı da olduğunu söyleyerek, 1956 yılında Demokrat
Parti´nin en baskıcı döneminde hem siyasal, hem de kültürel başkaldırı olarak
çıkardıkları ´´a´´ dergisinin serüvenini anlattı. Özyalçıner, ´´Ben,
Kemal Özer ve Konur Ertop´la birlikte Türkoloji´de okuyorduk. Onat Kutlar,
Doğan Hızlan, Hilmi Yavuz da hukuktaydı. Biz farklı dergilerde yazılar
yazıyorduk. Hepimiz birbirimizi buralarda çıkan yazılarımızdan tanıyorduk.
Adnan Menderes hükümetinin baskıyı iyice artırdığı 1956 yılında, Beyazıt´ta,
Çınaraltı Kahvehanesinde bir araya geldik. Öğrenciler, sol örgütlenmeler bu
baskıya karşı yürüyüşler, eylemler düzenliyordu. Biz bu eylemleri olumlu
bulmakla birlikte bir kültürel başkaldırının da yaratılması gerektiğini
düşünüyorduk. Bir dergi çıkarmaya karar verdik. Adına ´´a´´ koyduğumuz
derginin baskı masraflarını karşılamak için, hepimiz her ay 10´ar lira vermeyi
kararlaştırdık. Aramızda Edip Cansever de vardı. Ondan 20 lira alıyorduk. Çünkü
onun Kapalıçarşı´da bir antikacı dükkanı vardı. Dergide birçok yazar yetişti.
Cüneyt Arkın Fahrettin Cüreklibatur adıyla ilk öyküsünü ´´a´´
dergisinde yayınladı. Yılmaz Pütün (Güney) ise iktisat fakültesinde okuyordu.
Yılmaz hepimizin arkadaşıydı, Yılmaz Pütün adıyla onun da yazıları ´´a
dergisinde yayınlandı.´´ dedi.
27 MAYIS´TA DEMOKRASİ
GELDİĞİNİ SANDIK
Amaçlarının hem Demokrat Parti iktidarını, hem de
edebiyattaki hakim anlayışları değiştirmek olduğunu söyleyen Özyalçıner, ´´Siyasal iktidara karşı olduğumuz gibi
edebiyatın iktidarına da başkaldırdık. O dönem edebiyatta alışılmış basmakalıp
bir gerçekçilik anlayışı vardı. Artık gerçekçilik de yozlaşmıştı. Edebiyatın
iktidarına bu anlamda karşı çıkmak gerekiyordu. Dergi çok tutuldu. Yayımını 27
Mayıs´a kadar sürdürdük. Biz 27 Mayıs´ta demokrasi geldiğini sandık. Bunu
kutlamak için ´Özgürlük´ özel sayısı çıkardık. 20 bin basarak tüm
üniversitelere ücretsiz dağıttık ve bu sayı ile derginin yayımına son verdik.
Biz özgürlükler geldi zannettik ama aradan geçen 2-3 yılın ardından o
özgürlüklerin gelmediği anlaşıldı. Türkiye hızla başka yöne doğru kaydı. 12
Mart´ın hemen ardından baskının iyice yoğunlaşması üzerine aynı kadro bu kez
Gazeteciler Cemiyetinde bir araya geldik. Ne yapabiliriz diye birbirimize
sorduğumuzda hepimizin yanıtı dergiyi yeniden çıkarmak oldu. Bu kez dergiyi
´Yeni a´´ adıyla çıkaracak, şayet o da kapatılırsa ´Yine a´ adıyla yolumuza
devam edecektik´´ dedi.
ZELYUT, ÖZGENTÜRK ve KIYAFET, İLK YAZILARINI BİZİN DERGİDE
YAYIMLADI
Özyalçıner konuşmasını, ´´Yeni a´nın ilk sayısı 1 Mayıs
1972´de yayınlandı. Kemal Özer, ben ve Ülkü Tamer derginin teknik kadrosunu
oluşturuyorduk. Hepimizden yaşı daha küçük olan Refik Durbaş Yazı İşleri Müdürü
oldu. Ferit Öngören´le Ülkü Tamer de derginin yapımcılarıydı. 12 sayfalık
tabloid gazete şeklinde yayınlamaya başladık. Daha sonra da 16 sayfaya
çıkardık. Derginin çıkış amacı geniş etkileriyle karşı karşıya bulunduğumuz
burjuva batı kültürüyle hesaplaşmak, geleneksel ve aktüel sanatımızın köklü
eleştirisini gerçekleştirmek ve bütün bu çalışmaları yaparken halkımızın
mücadelesiyle dayanışma sağlamaktı. Sınıf kökenleri sağlam bir kültürün ve
sanatın oluşmasında katkıda bulunmaktı. Hem siyasal hem edebi olarak daha ilk
başta olduğu gibi kültürel bir başkaldırıydı. Bu amaçla gündemi takip edip pek
çok özel sayı çıkardık. Toprak reformunun konuşulduğu zamanda ´toprak´ özel
sayısını, 50 bininci gurbetçi Almanya´ya giderken ´göç´ özel sayısını çıkardık.
Yeni yazarları aramıza katmaya özen gösterdik. Rıza Zelyut, Işıl Özgentürk,
Hasan Kıyafet, ilk yazılarını, ´eylemsiz okurdan eylemli okura´ başlığıyla
yayımladığımız okur köşesinde yayımladı. Bu dergiyi biz beş bin basıyor ve
tamamını satıyorduk. Şimdi hayal bile edemiyoruz ama hiç iademiz de yoktu´´
dedi.
BİR YAZIM YÜZÜNDEN
DERGİ KAPATILDI
Derginin, 1974 yılında yayımladıkları ´´Nazım
Hikmet´´ özel sayısında kendisinin yayımladığı bir yazı nedeniyle
kapatıldığını söyleyen Özylaçıner sözlerini, ´´Ben o zaman propagandası
yapmak suçundan 7 buçuk ile 15 yıl arasında değişen hapis istemiyle yargılandım.
Savcı tutuklanmamızı istemedi. Avukatım Burhan Apaydın´dı. Bunun bir katkısı
olmuştur muhakkak. Ama 12 Eylül´de de Türkiye Yazarlar Sendikası davasında 18
yazarla birlikte yargılandık. Orada da tutuklanmadık. Bunu şunun için
söylüyorum, bugün aynı suçlamalar söz konusu olsa hepimiz tutuklu
yargılanırdık. ´Yeni a´ kapanınca ´Yine a´yı çıkarmamız mümkün olmadı. Bu ancak
´Yeni e.´ye nasip oldu´´ diyerek tamamladı.
CUMHURİYETİN KURULUŞ SÜRECİNDE DE AYNI SIKINTILAR YAŞANDI
Daha sonra söz olan Şair Z. Hakkı Zariç ise, Resimli Ay
dergisinden Yazko Edebiyat´a, Küllük´ten Evrensel Kültür´e edebiyatımız için
önem taşıyan ancak bugün çeşitli nedenlerle yayın hayatını sürdürmeyen
dergileri anlattı. Zariç, ´´Bugünkü koşullar da Adnan ağabeyin anlattıklarıyla
neredeyse birebir aynı. Cumhuriyetin kuruluş sürecinde de aynı sıkıntılar
yaşandı. Cumhuriyetin fikirlerini yayan birçok gazete ve dergi yayın hayatına
başladı. İktidar kendi medyasını korumak ve büyütmek istiyordu. Bugünkü ´yandaş medya´ kavramının alt paradigmasını
ta o günlerde görmek mümkün. İktidar kendi sesini, kendi gerçeklerini, kendi
doğrularını ya da iddialarını yayınlaması için her zaman kendine yakın bir
basın oluşturmak için çaba gösterdi. Bugün koşullar farklı olsa da nedenler
aynı.´´ dedi.
EVRENSEL KÜLTÜR´ÜN 25
YILINI BÜTÜN İNSANLIK TARİHİ OLARAK DÜŞÜNMELİYİZ
Edebiyatın atardamarı olan dergilerin Türkiye´de sürekli
olarak kovuşturmaya uğradığını söyleyen Zariç, ´´Evrensel Kültür, sosyalist
gerçekçi bir dergi olarak 299 sayı çıktı. Tam 300. sayının hazırlıkları
içindeyken bir KHK ile kapatıldı. 25 yıllık bir birikim nereye gidebilir.
Aslına bakarsanız bizlerin kendi yaşlarıyla ölçülmemesi gerekiyor. Herkes bütün
bir insanlık tarihi kadar yaşlıdır. Dolayısıyla ´a´ dergisi de ´Evrensel
Kültür´ dergisi de bütün bir insanlık tarihinin kültürel birikimini kültürel
mirasını omuzlayacak güçte dergilerdir. Evrensel Kültür´ün 25 yılını bütün bir
insanlık tarihi olarak düşünmek lazım. Şimdi ise insanlık tarihinin kültürel
birikimini ´´Yeni e´´ üstlenmiş durumda. Orhan Kemal´le ilgili düzenlenen bir gecede,
kürsüye çıkan Melih Cevdet ´Orhan Kemal gibi bir edebiyatçı yaratmış ülkenin
geleceğinden ümit kesilmez´ dedi. Biz de aynısını şimdi söylüyoruz; ´a´, ´yeni
a´, ´Evrensel Kültür´, ´Küllük´, ´Yeni e´ gibi dergileri çıkarmış bir ülkenin
geleceğinden ümit kesilmez. Böyle bir lüksümüz yok. Edebiyat olduğu sürece,
edebiyat ısrar ettiği sürece, edebiyat devrimci bir çizgide, muhalif bir
çizgide kendisini var etmeye devam ettiği sürece geleceğimizden ümidimizi kesemeyiz´´
diyerek tamamladı.
Özyalçıner ve Zariç söyleşinin sonunda okurlarına kitaplarını imzalarken yazarlara teşekkür eden Çaycuma Belediye Başkanı Bülent Kantarcı kendilerine Çaycuma üzerine yazılmış kitaplardan oluşan bir set armağan etti.
YORUMLAR
İlginizi Çekebilecek Diğer Haberler
BEÜ öğrencisine, ´sanatçı´ ünvanı verildi
27.2.2019 00:00 1541Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Devrek Bastonu Uygulama ve Araştırma Merkezi öğreticisi Necati Akcasu, baston yapımında ‘sanatçı tanıtma kartı´ almaya hak kaza...
Bulgaristanlı iş insanları Ereğli´de
3.10.2019 00:00 1288Belediye Başkanı Halil Posbıyık, Ereğli TSO´nun davetlisi olarak ilçeye gelen Bulgaristan Burgaz Kenti TSO Başkanı ve iş insanları ile iki şehir arasındaki kültürel işbirliği im...
Yeşil Rota BAKKA ile çiziliyor!..
5.3.2019 00:00 1601Batı Karadeniz Kalkınma Ajansının Tren Turizmi projesi kapsamında hazırlanan, Kömüre Giden Demiryolu çalışmasının uygulama aşaması hayata geçiyor. Bu doğrultuda Yeşil Rota olarak ...
Son Eklenen Haberler
ALKOL MASASINDA KAN AKTI: 1 YARALI
28.4.2024 17:21 1005Kastamonu'nun Cide ilçesinde alkol aldığı iş arkadaşları ile kavga ettiği sırada bıçaklanan şahıs, yaralı halde sahilde bulundu. Yaralı şahıs tedavi altına alınırk...
KAFA KAFAYA ÇARPIŞTILAR 5 YARALI VAR
28.4.2024 15:34 672Bartın'da karşı istikametlerde seyir halinde bulunan 2 araç, hız uyarı tabelası önünde çarpıştı. Kazada 2 kişi, su kanalına devrilen araçta sıkışı...
´´GAZZE’DE KALICI ATEŞKESE VARILMASI İÇİN İSRAİL VE DESTEKÇİLERİ ÜZERİNDE BASKI OLUŞTURMAK ZORUNDAYIZ”
28.4.2024 14:29 140Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi (KEİPA) Ekonomi ve Kalkınma Politikası Komisyon Toplantısı açılışı Zonguldak’ta gerçekleştirdi. Türk ...
“BEST OF ZONGULDAK”
28.4.2024 14:11 186Zonguldaklı iş adamları 'Best of Zonguldak Birlik Beraberlik Gecesi'nde bir araya geldi. Zonguldak'ta ilk kez düzenlenen Best Of Zonguldak etkinliği vatandaşlar ve iş ada...
Vakum Altında Gaz Giderme Tesisi törenle devreye alındı
27.4.2024 13:20 409Üst kuruluşu ERDEMİR olan Hatay’ın Payas ilçesinde kurulu İskenderun Demir ve Çelik A.Ş tarafından RH-OB İkiz Tip Vakum Altında Gaz Giderme Tesisi&rsquo...
UZMAN ÇAVUŞ CAM SİLERKEN DÜŞTÜ
27.4.2024 12:46 1371Karabük'te uzman çavuş, evinin camlarını sildiği sırada 3. kattan düşerek yaralandı. Edinilen bilgiye göre, 100. Yıl Mahallesi’nde oturan H.K. (29),...
KADINLAR, POLİSE ZOR ANLAR YAŞATILAR
27.4.2024 12:39 1036Karabük'ün Safranbolu ilçesinde polisin dur ihtarına uymayan sürücü, kovalamacanın ardından yakalandı. Sinir krizi geçiren kadın, yaptıkla...
EREĞLİ VE AKÇAKOCA EKONOMİSİ MASAYA YATIRILDI
27.4.2024 12:21 477Düzce’nin Akçakoca ve Zonguldak’ın Ereğli ilçelerinde turizm sezonu öncesinde ekonomik veriler Akçakoca Kaymakamlığında konuşuldu. 20...
KENE TUTUNMASI!
27.4.2024 12:09 420Havaların ısınmasıyla birlikte kene ısırması sonucu acil servise başvuran hasta sayısında artış yaşandığını söyleyen Dr. Erdinç Şengüldür, "keneleri vü...
O, KALAN SON KALAYCILARDAN
27.4.2024 09:47 456Zonguldak'ın Devrek ilçesinde kalaycı ustası Hüseyin Macit Çekeneci, teknolojiye rağmen mesleğini sürdürüyor. Devrek tarihini yansıtan ve ba...