O AYAK SESLERİ NEREDEN GELİYOR?

Hüseyin AKSAKAL DÜNYA HALİ

Büyük dönüşümler, kendiliğinden olmazlar. Gerçekleştikleri sahada zaman içinde ortaya çıkan ihtiyaçların dayatmasıyla ortaya çıkarlar.

Tarih boyunca gerçekleşen dönüşümlerin bir tanesi bile biri istedi diye değil, şartların başka türlü bir dünyayı imkânsız kılması, her şeyin eskisi gibi devam edemeyeceğini kesinleştirmesi sonucu ortaya çıkmıştır. 

Bu hipoteze itiraz etme niyetindeyseniz, dönüşüm olgusuna yakından bir bakın.  Avcı toplayıcı toplumdan başlayın, bakın bakalım yerleşik hayata nasıl geçmişler? 

Magna Carta, Fransız İhtilali, ABD’de köleliğin kaldırılması,  Sovyet Devrimi, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşu, aralarında bilim, sanat ve kültür alanındaki birçok olgunun da eklenebileceği başka bin bir türlü örnek… Dünya genelinde stratejik silahların sınırlandırılması anlaşmaları bile benzeri bir sürdürülemezliğin sonucudur.

Hayatı geçmişten öğrenip geleceğe uyguladığımızdan, bunlar da önemli ama bugün için öncelikle Ereğli’ye bakmamız, ilçede değişimin ayak seslerinin nereden geldiğine baksak iyi olacak.

***

Kimileri dönüşümlerin ayak seslerini duyar, kendini ona göre ayarlar, kaçınılmaz olandan hüzün duysa da, getirdiği fırsatları değerlendirmek suretiyle bizatihi dönüşümün kendisine katkıda bulunurlar.

Başkaları ise bu süreçte daha konformist bir yol izler. Dönüşümün getirdiği sancıların kendi pozisyonunu tehdit ettiğini görür, onu algılayıp rotasını rüzgara göre ayarlamak yerine, dönüşüm olgusunun kendisine direnmeye çalışır. Veya ihtimal, dönüşüme ayak uydurmaya çalışır da eski dişlilerin yeni motorların hızına uyum sağlayamadığı gibi, bunda başarısız olurlar.

Böyle bir yarışın nasıl sonuçlanacağını söylemeye gerek yok.

***

Bugünkü cari koşullarda, Karadeniz Ereğli’nin kamusal alanının pek matah olmadığını pek çok kişi yazıp çizdi.

İlçeyi yoktan var eden kömür ocakları merkezileşecek diye tek bir işletmeye indirgendi. Bunda da madencilerin sayısı azalıyor. Taşkömürünün hallice bir nahiyeye dönüştürdüğü yerleşimi, bir sanayi kentine dönüştüren demir çelik fabrikasının istihdam potansiyeli özelleştirmenin ardından geriledi. Büyük umutlar vaad eden tersaneler, yaklaşık on beş yıldır komadan çıkmaya çalışıyor. Üniversite kampüsü için duyulan ilk heyecandan bu yana yedi sekiz yıl geçti ama bir arpa boyu yol alınamadı. Çevre yolu yok, son kalıntıları hurdayı boylayan demiryolu yerine, ilçeyi ana raylı ulaşım ağına bağlayacak proje hala başka bir dünyanın uzak bir masalı gibi görünüyor.

Yani… Hükümet konağı ve emniyet müdürlüğü binası, kapalı yüzme havuzu filan diye devam eden silsilenin neredeyse ucu bucağı yok.

Ayrıntılara girilse, bu konularla ilgili yazılacaklar bizim kuşağın iyi bildiği Larousse veya Britannica’sının boyutlarını bulur. Bunlar zaten biliniyor.

Kavgalar, desiseler,  uzaktan seyretmeler falan da öyle…

***

Bilinen başka bir şey de, Karadeniz Ereğli’de kamusal alanla ilgili birçok konunun kaderinin, çok uzun bir süredir “Büyük Ağabey”ler olarak tarif edilen bir grup ilçe sakininin görüşü doğrultusunda belirlendiği şüphesiz.

İsim saymaya lüzum yok. İhtimal herkes kendi Büyük Ağabey listesini yapacaktır. 

Genel olarak bu kişilerin ilçenin problemlerinin kaynağı olarak görülmesi doğru olmaz ama bir dönüşüm sürecine geldiğimizi algılamaya başladığımız bu günlerde,  aynı problemlerin çözümünde yeterliliklerinin sorgulanmasına da kimsenin itirazı olmayacaktır. Dönüşüm yaşanırken, bu kişilerin birçoğu ilçenin muteber kişileri olarak kalmaya devam edecektir ama sonuç değişmez.

Kamusal alanın önceki malikleri sonraki münzevileri olurlar daima.

***

Ereğli’de bir dönüşümün emareleri var, tıpkı dumanı gördüğümüzde, ateşi tahmin ettiğimiz gibi biliyoruz bunu.

İşte Ereğli’de meslek kuruluşlarının seçimlerine bakın.  Bir şeyler oluyor, dönüşümün ayak sesleri artık kulak tıkanamayacak şekilde işitilmeye başladı.  Geleneksel yöntemler ve geçmişin şanlı temsilcileri yeni, cesur bir dünyada kendine yer bulmakta zorlanıyor.

Yeni dönemde ortaya çıkan ve çıkacak kanaat ve icra önderlerinin, yukarıda kısa bir çetelesi bulunan işleri hale yola koyacağı sonucuna varmakta da acele etmeyin.  İhtiyaçların dayatmasıyla ortaya çıkan değişim demek, aynı zamanda yeni bir dünyayı inşa etmek için müsrifçe  ter dökmek anlamına geliyor da ondan. 

Sonuca ulaşanların, zaferlerinden bir iç huzuru haricinde bir paye garantisi yok. Yine de dönüşüm olgusu, gerçekleşirken ayak direyenler kadar, ayak sürüyenleri de silip süpüren devasa bir değirmen taşına benzer.  Yapamayan gider, yapabileceği umudunu veren bir başkası gelir. Böyledir bu işler.

Dönüşümün ayak seslerinin geldiği yer kadar, gideceği yer ve nasıl gideceği de önemlidir çünkü.

Hüseyin AKSAKAL DÜNYA HALİ Tarafından Yazılan Son Yazılar