Özyalçıner: ´´Kültürel başkaldırı da gerekiyor´´
Çaycuma Belediyesinin Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı (ZOKEV) Eğitim Sen düzenlediği ´´a´dan yeni e´ye dergiler´´ başlıklı söyleşileri Belediye SEKA lokalinde yapıldı. Yazar Adnan Özyalçıner ve şair C.Hakkı Zariç´in konuşmacı olduğu söyleşilere ilgi büyük oldu. Özyalçıner, 1956 yılında ´a´ dergisini çıkarırken ´´Amacımız hem baskıcı iktidara hem de edebiyatın iktidarına karşı çıktık. Hem iktidarı hem de edebiyatı değiştirmek istiyorduk´´ derken, Zariç ise ´´Orhan Kemal´le ilgili düzenlenen bir gecede, kürsüye çıkan Melih Cevdet, ´Orhan Kemal gibi bir edebiyatçı yaratmış ülkenin geleceğinden ümit kesilmez´ dedi.
Biz de aynısını şimdi söylüyoruz; ´a´, yeni a´, ´Küllük´,
´Evrensel Kültür´ ´Yeni e´ gibi dergileri çıkarmış bir ülkenin geleceğinden
ümit kesilmez´´ dedi. Etkinliğe Çaycuma Belediye Başkanı Bülent Kantarcı,
Eğitim-Sen İl Sekreteri İsmet Akyol, Eğtim-Sen Çaycuma Temsilcisi Gökhan Taner
Günsan, KÖY-KOOP genel merkez yöneticisi Bayram Cura ile edebiyata ilgi duyan
çok sayıda Çaycumalı katıldı.
10´AR LİRA VEREREK
DERGİYİ ÇIKARIYORDUK
Konuşmada ilk sözü alan Yazar Adnan Özyalçıner her baskıcı
döneme bir kültürel başkaldırı da olduğunu söyleyerek, 1956 yılında Demokrat
Parti´nin en baskıcı döneminde hem siyasal, hem de kültürel başkaldırı olarak
çıkardıkları ´´a´´ dergisinin serüvenini anlattı. Özyalçıner, ´´Ben,
Kemal Özer ve Konur Ertop´la birlikte Türkoloji´de okuyorduk. Onat Kutlar,
Doğan Hızlan, Hilmi Yavuz da hukuktaydı. Biz farklı dergilerde yazılar
yazıyorduk. Hepimiz birbirimizi buralarda çıkan yazılarımızdan tanıyorduk.
Adnan Menderes hükümetinin baskıyı iyice artırdığı 1956 yılında, Beyazıt´ta,
Çınaraltı Kahvehanesinde bir araya geldik. Öğrenciler, sol örgütlenmeler bu
baskıya karşı yürüyüşler, eylemler düzenliyordu. Biz bu eylemleri olumlu
bulmakla birlikte bir kültürel başkaldırının da yaratılması gerektiğini
düşünüyorduk. Bir dergi çıkarmaya karar verdik. Adına ´´a´´ koyduğumuz
derginin baskı masraflarını karşılamak için, hepimiz her ay 10´ar lira vermeyi
kararlaştırdık. Aramızda Edip Cansever de vardı. Ondan 20 lira alıyorduk. Çünkü
onun Kapalıçarşı´da bir antikacı dükkanı vardı. Dergide birçok yazar yetişti.
Cüneyt Arkın Fahrettin Cüreklibatur adıyla ilk öyküsünü ´´a´´
dergisinde yayınladı. Yılmaz Pütün (Güney) ise iktisat fakültesinde okuyordu.
Yılmaz hepimizin arkadaşıydı, Yılmaz Pütün adıyla onun da yazıları ´´a
dergisinde yayınlandı.´´ dedi.
27 MAYIS´TA DEMOKRASİ
GELDİĞİNİ SANDIK
Amaçlarının hem Demokrat Parti iktidarını, hem de
edebiyattaki hakim anlayışları değiştirmek olduğunu söyleyen Özyalçıner, ´´Siyasal iktidara karşı olduğumuz gibi
edebiyatın iktidarına da başkaldırdık. O dönem edebiyatta alışılmış basmakalıp
bir gerçekçilik anlayışı vardı. Artık gerçekçilik de yozlaşmıştı. Edebiyatın
iktidarına bu anlamda karşı çıkmak gerekiyordu. Dergi çok tutuldu. Yayımını 27
Mayıs´a kadar sürdürdük. Biz 27 Mayıs´ta demokrasi geldiğini sandık. Bunu
kutlamak için ´Özgürlük´ özel sayısı çıkardık. 20 bin basarak tüm
üniversitelere ücretsiz dağıttık ve bu sayı ile derginin yayımına son verdik.
Biz özgürlükler geldi zannettik ama aradan geçen 2-3 yılın ardından o
özgürlüklerin gelmediği anlaşıldı. Türkiye hızla başka yöne doğru kaydı. 12
Mart´ın hemen ardından baskının iyice yoğunlaşması üzerine aynı kadro bu kez
Gazeteciler Cemiyetinde bir araya geldik. Ne yapabiliriz diye birbirimize
sorduğumuzda hepimizin yanıtı dergiyi yeniden çıkarmak oldu. Bu kez dergiyi
´Yeni a´´ adıyla çıkaracak, şayet o da kapatılırsa ´Yine a´ adıyla yolumuza
devam edecektik´´ dedi.
ZELYUT, ÖZGENTÜRK ve KIYAFET, İLK YAZILARINI BİZİN DERGİDE
YAYIMLADI
Özyalçıner konuşmasını, ´´Yeni a´nın ilk sayısı 1 Mayıs
1972´de yayınlandı. Kemal Özer, ben ve Ülkü Tamer derginin teknik kadrosunu
oluşturuyorduk. Hepimizden yaşı daha küçük olan Refik Durbaş Yazı İşleri Müdürü
oldu. Ferit Öngören´le Ülkü Tamer de derginin yapımcılarıydı. 12 sayfalık
tabloid gazete şeklinde yayınlamaya başladık. Daha sonra da 16 sayfaya
çıkardık. Derginin çıkış amacı geniş etkileriyle karşı karşıya bulunduğumuz
burjuva batı kültürüyle hesaplaşmak, geleneksel ve aktüel sanatımızın köklü
eleştirisini gerçekleştirmek ve bütün bu çalışmaları yaparken halkımızın
mücadelesiyle dayanışma sağlamaktı. Sınıf kökenleri sağlam bir kültürün ve
sanatın oluşmasında katkıda bulunmaktı. Hem siyasal hem edebi olarak daha ilk
başta olduğu gibi kültürel bir başkaldırıydı. Bu amaçla gündemi takip edip pek
çok özel sayı çıkardık. Toprak reformunun konuşulduğu zamanda ´toprak´ özel
sayısını, 50 bininci gurbetçi Almanya´ya giderken ´göç´ özel sayısını çıkardık.
Yeni yazarları aramıza katmaya özen gösterdik. Rıza Zelyut, Işıl Özgentürk,
Hasan Kıyafet, ilk yazılarını, ´eylemsiz okurdan eylemli okura´ başlığıyla
yayımladığımız okur köşesinde yayımladı. Bu dergiyi biz beş bin basıyor ve
tamamını satıyorduk. Şimdi hayal bile edemiyoruz ama hiç iademiz de yoktu´´
dedi.
BİR YAZIM YÜZÜNDEN
DERGİ KAPATILDI
Derginin, 1974 yılında yayımladıkları ´´Nazım
Hikmet´´ özel sayısında kendisinin yayımladığı bir yazı nedeniyle
kapatıldığını söyleyen Özylaçıner sözlerini, ´´Ben o zaman propagandası
yapmak suçundan 7 buçuk ile 15 yıl arasında değişen hapis istemiyle yargılandım.
Savcı tutuklanmamızı istemedi. Avukatım Burhan Apaydın´dı. Bunun bir katkısı
olmuştur muhakkak. Ama 12 Eylül´de de Türkiye Yazarlar Sendikası davasında 18
yazarla birlikte yargılandık. Orada da tutuklanmadık. Bunu şunun için
söylüyorum, bugün aynı suçlamalar söz konusu olsa hepimiz tutuklu
yargılanırdık. ´Yeni a´ kapanınca ´Yine a´yı çıkarmamız mümkün olmadı. Bu ancak
´Yeni e.´ye nasip oldu´´ diyerek tamamladı.
CUMHURİYETİN KURULUŞ SÜRECİNDE DE AYNI SIKINTILAR YAŞANDI
Daha sonra söz olan Şair Z. Hakkı Zariç ise, Resimli Ay
dergisinden Yazko Edebiyat´a, Küllük´ten Evrensel Kültür´e edebiyatımız için
önem taşıyan ancak bugün çeşitli nedenlerle yayın hayatını sürdürmeyen
dergileri anlattı. Zariç, ´´Bugünkü koşullar da Adnan ağabeyin anlattıklarıyla
neredeyse birebir aynı. Cumhuriyetin kuruluş sürecinde de aynı sıkıntılar
yaşandı. Cumhuriyetin fikirlerini yayan birçok gazete ve dergi yayın hayatına
başladı. İktidar kendi medyasını korumak ve büyütmek istiyordu. Bugünkü ´yandaş medya´ kavramının alt paradigmasını
ta o günlerde görmek mümkün. İktidar kendi sesini, kendi gerçeklerini, kendi
doğrularını ya da iddialarını yayınlaması için her zaman kendine yakın bir
basın oluşturmak için çaba gösterdi. Bugün koşullar farklı olsa da nedenler
aynı.´´ dedi.
EVRENSEL KÜLTÜR´ÜN 25
YILINI BÜTÜN İNSANLIK TARİHİ OLARAK DÜŞÜNMELİYİZ
Edebiyatın atardamarı olan dergilerin Türkiye´de sürekli
olarak kovuşturmaya uğradığını söyleyen Zariç, ´´Evrensel Kültür, sosyalist
gerçekçi bir dergi olarak 299 sayı çıktı. Tam 300. sayının hazırlıkları
içindeyken bir KHK ile kapatıldı. 25 yıllık bir birikim nereye gidebilir.
Aslına bakarsanız bizlerin kendi yaşlarıyla ölçülmemesi gerekiyor. Herkes bütün
bir insanlık tarihi kadar yaşlıdır. Dolayısıyla ´a´ dergisi de ´Evrensel
Kültür´ dergisi de bütün bir insanlık tarihinin kültürel birikimini kültürel
mirasını omuzlayacak güçte dergilerdir. Evrensel Kültür´ün 25 yılını bütün bir
insanlık tarihi olarak düşünmek lazım. Şimdi ise insanlık tarihinin kültürel
birikimini ´´Yeni e´´ üstlenmiş durumda. Orhan Kemal´le ilgili düzenlenen bir gecede,
kürsüye çıkan Melih Cevdet ´Orhan Kemal gibi bir edebiyatçı yaratmış ülkenin
geleceğinden ümit kesilmez´ dedi. Biz de aynısını şimdi söylüyoruz; ´a´, ´yeni
a´, ´Evrensel Kültür´, ´Küllük´, ´Yeni e´ gibi dergileri çıkarmış bir ülkenin
geleceğinden ümit kesilmez. Böyle bir lüksümüz yok. Edebiyat olduğu sürece,
edebiyat ısrar ettiği sürece, edebiyat devrimci bir çizgide, muhalif bir
çizgide kendisini var etmeye devam ettiği sürece geleceğimizden ümidimizi kesemeyiz´´
diyerek tamamladı.
Özyalçıner ve Zariç söyleşinin sonunda okurlarına kitaplarını imzalarken yazarlara teşekkür eden Çaycuma Belediye Başkanı Bülent Kantarcı kendilerine Çaycuma üzerine yazılmış kitaplardan oluşan bir set armağan etti.
YORUMLAR
İlginizi Çekebilecek Diğer Haberler
BEÜ öğrencisine, ´sanatçı´ ünvanı verildi
27.2.2019 00:00 1495Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Devrek Bastonu Uygulama ve Araştırma Merkezi öğreticisi Necati Akcasu, baston yapımında ‘sanatçı tanıtma kartı´ almaya hak kaza...
Bulgaristanlı iş insanları Ereğli´de
3.10.2019 00:00 1258Belediye Başkanı Halil Posbıyık, Ereğli TSO´nun davetlisi olarak ilçeye gelen Bulgaristan Burgaz Kenti TSO Başkanı ve iş insanları ile iki şehir arasındaki kültürel işbirliği im...
Yeşil Rota BAKKA ile çiziliyor!..
5.3.2019 00:00 1583Batı Karadeniz Kalkınma Ajansının Tren Turizmi projesi kapsamında hazırlanan, Kömüre Giden Demiryolu çalışmasının uygulama aşaması hayata geçiyor. Bu doğrultuda Yeşil Rota olarak ...
Son Eklenen Haberler
4 OCAK DAHA PATLATILDI
29.3.2024 12:43 119Zonguldak’ta ruhsatsız işletildiği tespit edilen 4 maden ocağı ekiplerce imha edildi. Ele geçirilen eşyalar Orman Bölge Müdürlüğü ekiplerin...
AMELİYATSIZ İNME TEDAVİSİ!
29.3.2024 11:58 180Zonguldak’tan bölgeye sağlık alanında nitelikli hizmet sunan Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) Hastanesi’nde, inme tedavisi uygulanan h...
ERMED’LİLERDEN HEM İFTAR HEM İŞ...
29.3.2024 10:23 168Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde, Karadeniz Ereğli Dijital Medya ve Gazeteciler Derneği (ERMED) üyesi gazeteciler, ERMED yönetiminin her yıl geleneksel hale ...
AK PARTİ GÜLÜÇ’TE SEÇİMİ KAZANMIŞ!
28.3.2024 21:50 897Gülüç Belediye Başkan Adayı Kerim Sönmez, “1987’den 1989 a kadar bizim olan ve bir oldu bitti ile Ereğli’ye bağlanan Göktepe, Dağlar...
ZEYNEP DÜNYA 3’ÜNCÜSÜ…
28.3.2024 16:36 407Karadeniz Ereğli’de Zeynep Tuncay, Dünya Down Sendromu Olimpiyatları’nda Masa Tenisi Branşı’nda dünya üçüncüsü oldu. Ereğl...
SEZER: “KAYBEDECEK 5 YIL DAHA YOK”
28.3.2024 12:44 368Karadeniz Ereğli’nin beş yıldır çoğu hizmetten mahrum bırakıldığını öne sürdü AK Parti Belediye Başkan Adayı İbrahim Sezer, şehrine hizmet vermediğin...
MURAT SESLİ: “MURAT SESLİ KAZANACAK”
28.3.2024 12:23 440Bir dönem Karadeniz Ereğli belediye başkanlığı yapan Murat Sesli, “birbirlerine saldırmaları lazımken her iki aday da bana saldırıyor. Neden? Çünkü ...
İL EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜNDEN DUYURU!
28.3.2024 11:03 70531 Mart Pazar günü yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimleri’nde, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkın...
“İKTİDAR GÜCÜ BAŞKA ONU KULLANMAK LAZIM”
28.3.2024 10:39 303Özhaseki: “Ömer Selim Bey kardeşime sizler izin verirseniz önünü açarsanız, onu desteklerseniz Allah'ın izniyle ben de buranın bir evladı ...
BİR KİŞİ VERESİYE DEFTERİNİ ÖDEDİ
28.3.2024 10:25 1124Karadeniz Ereğli’de bir hayırsever, bakkal veresiye defterindeki borçların tamamını ödedi. Potbaşı Mahallesi’nde bakkal işleten Muammer Arslan, iş yerin...